Öncelikle bu senenin aşuresini henüz yapmadığımı söylemeliyim.Kısmetse Perşembe günü yapmayı düşünüyorum.Ancak yapmak isteyenler için tarifini verip,bildiğim kadarıyla inceliklerini yazmak istedim.Fotoğraflar geçen senenin aşure resimleri olmakla beraber bu senenin aşuresinin fotoğrafları ile yer değiştirecekler.(İzninizle değiştirdim.Bunlar bu senenin aşureleri)
Aşurenin tarihçesine gelirsek, Arapça bir kelime olup Aşura şeklinde okunup on anlamına gelmektedir.Hicri Takvimin ilk ayı olan Muharrem Ayı’nın onuncu gününü temsil eder.Hicri Takvim , Hz Muhammedin Mekke’den Medine’ye hicretini başlangıç kabul eden İslami takvim olup 12 aydan oluşur Bunlar;
1-Muharrem 2-Safer 3-Rebiülevvel 4-Rebiülahir 5- Cemaziyelevvel 6-Cemaziyelahir 7-Recep 8- Şaban 9- Ramazan 10- Şevval 11- Zilkade 12 -Zilhicce ayıdır.
Bu günde önemli ve insanlığın kaderini etkileyen olaylar gerçekleşmiş.Muharrem Ayı’nın onuncu günü tarihte, Adem peygamberin tövbesi kabul edilmiş, Halil peygamber Nemrut’un ateşinden kurtulmuş, Hz. Musa kavmini Firavun’un zulmünden kurtarmış, Yunus peygamber balığın karnından kurtulmuş, Eyüp peygamber dertlerine şifa bulup yaraları iyileşmiş, Hz. Yakub oğlu Hz. Yusuf’a kavuşmuş ve gözleri açılmış, Nuh peygamberin gemisi karaya oturmuş.Bütün bunların yanında o gün Hz Muhammedin torunu İmam Hüseyin Kerbela’da şehit edilmiş.
Aşurenin yapılışının ,halk arasında en bilinen hikayesi ,Nuh Peygamberin gemisinin tufan sonrası karaya oturduğu ve gemide kalan erzakların bir araya getirilip,pişirilmesidir.
Aşure bildim bileli her sene pişer bizim evde.Annem nurlar içinde yatsın hep yapardı ve yapılması gerektiğini söylerdi.Ben de her sene yapıyor ve Allah kabul etsin komşularıma dağıtıyorum.Rivayet odur ki,kızı olan herkesin az da olsa mutlaka yapması gerekirmiş.Bunun sebebi şu gün itibariyle biraz demode olmakla beraber , aşure ,evin kızı tarafından etrafa dağıttırılıp o evde genç bir kız olduğu , kibarca belirtilirmiş.,Kızın talihinin açılacağına ve bereketli olacağına inanılırmış.Tabii o zamanlar kızlar evin dışına pek de çıkmadığından sanırım böyle bir yol izleniyormuş.
Her yiğidin bir yoğurt yiyişi olduğu gibi herkesin kendine göre de bir aşure tarifi vardır mutlaka.Ben kendi sevdiğim şekli ile bir tarif vereceğim.Ben aşureyi şöyle bol fasulyeli,nohutlu,dişe gelir buğdaylı,üzeri bol malzemeli seviyorum.Yerken o fasulyeyi,nohutu çiğnemek,üzerindeki cevizin,kayısının incirin tadını almak çok keyif veriyor.Bazıları buğdayı haşladıktan sonra blender dan geçirip daha bir jöle kıvamında yapıyor,nohut ve fasulyeyi daha az koyuyor.Damak zevkine göre değişir tabii ki.Aşurenin içinde en az 12 çeşit malzeme olması gerektiğini de bir bilgi olarak vereyim.
Annem kendi çocukluğunda köyde aşurenin tuzlu yapıldığını söylerdi.Yani bir çeşit çorba gibi.Hatta aşure zamanı köyde ellerinde kendi kaşıkları ile akraba evlerini dolaşıp aşure yediklerini anlatırdı hep,çocukluk işte.Tuzlu aşure bana uzak bir lezzet ama belki hala o şekilde yapan ya da sevenler vardır.
Aşurenin yapımı yörelere göre de farklılık gösterebiliyor aslında.Bazı arkadaşlar içine meyve kuruları ya da aroması ekliyor.Mutlaka öyle de güzel oluyor ama ben aşurenin kendine has lezzetini almak adına böyle yapmıyorum.
Aşure yaparken istenen ve beklenen ilk özellik beyaz olmasıdır.Ben aşureye süt koyarak yapanlardanım.Bu o beyazlığı sağlamakla beraber aşureye güzel bir tat veriyor.Dikkat edilmesi gereken başka hususları da burada yazmak istiyorum.Buğdayı ayıkladıktan sonra ,ellerinizle ovalayarak iyice yıkamanız ilk önemli kural.Ben bu işlemi belki on kere yapıyorum.Ayrıca aşureyi karartmaması için bazı meyve kurularını aşurenin içine değil,üzerine koyuyorum.İncir bunlardan bir tanesi,kuş üzümü de diğeri.İçine koyduğum çekirdeksiz üzümü de ayıkladıktan sonra bir miktar sıcak suda bekletip aşurenin altını kapatmadan hemen önce ekliyorum tencereye.
Şekeri aşureye bütün malzemeleri bir araya getirip,bir miktar kaynatıp kıvam kazanmaya başladığında koymalısınız.Daha önce konulan şeker aşurenin dibinin tutmasına sebep olur.Mümkünse de aşure için büyük bir tencere edinin.Bu tüm malzemelerin tencerenin içinde özgürce yayıla yayıla pişmesinden dolayı aşurenizin daha lezzetli olmasını sağlayacaktır.
Malzemeler
- 1 kg buğday
- 5 su bardağı fasulye
- 5 su bardağı nohut
- 1 su bardağı pirinç
- 4 su bardağı süt
- 1 su bardağı kuru üzüm
- 1 su bardağı küçük küçük kesilmiş kuru kayısı
- Şeker (ağız tadınıza göre)
- 1 fiske tuz
- Üzeri için
- Ceviz
- Fındık
- Kuş üzümü
- Kuru incir
- Kuru kayısı
- Nar
- Tarçın
- Zorluk: kolay
Yapılışı
Aşure bereketi,bolluğu ve paylaşımı getirir beraberinde.Bir kase aşure ile kapısını çaldığınız komşunuzun yüzünde bir gülümseme yarattığı gibi,ayak üstü de olsa sohbet olanağı sağlar.
Aşureyi yapmak için bir gece önceden buğdayınızı ayıklayıp iyice yıkayın.Üzerine çıkacak kadar su koyup düdüklüde haşlayın.Yine bir gece önce fasulye ve nohutu da haşlayıp hazır edin.Buğdayın bir gece önce haşlanıp ,kapağı kapalı bir tencerede bekletilmesi iyice şişip özdeşleşmesini sağladığından aşurenizin kıvamının güzel olmasını sağlayacaktır.Ertesi sabah elinizdeki en büyük tencerede ki ,benim kocaman bir aşure tencerem var, sıcak su ile buğdayı hiç topak kalmayacak şekilde karıştırarak açın.Koyduğunuz su miktarı ile buğdayın durumu,yayla çorbası kıvamında olmalı.Yani ne çok sulu ne de çok katı.Böyle bir örnek veriyorum çünkü tam bir su ölçüsü vermek zor.Kullanılan buğdayın su çekme durumu değişik olabiliyor.İçerisine nohutu,fasulyeyi ,pirinci ve bir fiske tuzu ekleyin..Sütü de ilave ettikten sonra dipten dipten karıştırarak kaynamaya bırakın.Şekeri koymadığınız sürece dibinin tutma tehlikesi yok fakat iyice karıştırılması özdeşleşmesine yardımcı olacaktır.
Ayıklayıp yıkadığınız çekirdeksiz üzümü bir miktar sıcak suda bekletip,süzdükten sonra tencereye ilave edin.Bu aşamada minik minik doğradığınız kayısıları da koyabilirsiniz.Fakat kayısıları kesinlikle küçük küçük doğrayın.Büyük olduklarında yerken çok da hoş olmuyor.En son kaynama aşamasında damak zevkinize uygun miktarda şekeri ilave edebilirsiniz.Şeker ölçüsü vermiyorum çünkü bazıları bizim gibi biraz tatlı severken ,bazıları da daha az şekerli tercih edebilir.O nedenle şeker ölçüsü sizin damak tadınızda olmalı.Bu safhada arzu eden içine vanilya,gülsuyu ya da portakal rendesi gibi aroma veren malzemeler koyabilir ancak ben bunların hiç birini koymuyorum.
Kaynayan aşure gözünüze biraz sulu geliyorsa korkmayın,soğuyup donduğu anda kıvamı tam olacaktır.Sıcakken kaselere boşaltıp,biraz soğuduktan sonra üzerini istediğiniz malzemelerle süsleyin.
Aşureyi pişirirken dua etmeyi yiyenlere de,yapana da bereket ve hayırlar getirmesini dilemeyi unutmayın.Şimdiden Allah herkesin duasını kabul aşuresini bereketli etsin.Ağzınız da ruhunuzda tatlanıp,bereketi evinize dolsun.
Sevgiyle....
Etiketler: aşure, aşure nasıl yapılır, aşure ne zaman yapılır, aşure niçin yapılır, aşure tarifi, aşure yaparken nelere dikkat etmeli, aşure yapmanın incelikleri, aşurenin tarihi, hicri takvim, hicri takvim ayları, İmam Hüseyin, kerbela, muharrem ayı
Allah kabul etsin Gülercim bende bu akşam gelince yaptım dağıttım yarın kısmetse yayınlayacağım. Bizde de bol malzemeli özelikle fasulye ve nohutu bol olan aşure sevilir. Anneannemden gördüğüm bir şey vardı ben hala yapıyorum bir avuç kadar diri pişmiş kabuklu bakla koyardı. Tabağında çıkan onu yemeyip yıkayıp para cüzdanına koyarsa o sene kesesi hep dolu olur parasızlık çekmezmiş ben hala uyguluyorum. Çok kişi de bilmiyor . Kızların dağıtmasına gelince çok hoşuma gitti bu gece Müge ben dağıtamam anne dedi komşulara ben götürdüm benim kıza talip az olacak demek ki 🙂 ellerine sağlık evinizin bereketi hep daim olsun sevgiler…
Çok güzel anlatıyorsunuz , bende keyifle okuyorum selamlar…
Cok teşekkür ederim yazmayı seviyorum
Gerçekten o kadar keyifle ve kendimi kaptırarak okuyorum ki anlatamam. Ellerinize sağlık!
Çok teşekkür ederim.